حافظه عبارت است از حفظ ، نگهداری و ضبط اطلاعات مختلف در ذهن . به تعبیری توانایی به خاطر آوردن آنچه را که فرد یاد گرفته و یا تجربه کرده است از طریق حافظه محقق می شود...
.
.
.
انواع حافظه:
1) حافظه حسی
در طول شبانه روز محرک های بیرونی به طور دائم برگیرنده های حسی ما اثر می گذارند که در صورت قطع محرک آثار آن ها نیز حذف می شود. مدت نگهداری این اطلاعات در حافظه حسی حدود یک تا 3 ثانیه است فقط در صورتی که به این اطلاعات دریافتی توجه کنیم به حافظه کوتاه مدت منتقل می شوند و گرنه به کلی حذف خواهند شد ، مانند اطلاعات بسیار زیادی که در طول شبانه روز آن ها را می بینیم ، می شنویم و لمس می کنیم ولی فقط تعداد اندکی از آن ها به حافظه کوتاه مدت منتقل می شوند.
2) حافظه کوتاه مدت :
اطلاعات در این حافظه 15 تا 30 ثانیه می مانند . اطلاعات در این حافظه به صورت رمز در می آیند و ثبت می شوند . گنجایش این حافظه حدود 5 تا 9 ماده اطلاعاتی است برای مثال ، به خاطر سپاری ( ت د م ه ا ت و ک ه ظ ف ا ح ) کار بسیار ساده ای نیست زیرا :
13 ماده اطلاعاتی دارد ، اما اگر همین حروف را از سمت چپ بخوانیم کلمه « حافظه کوتاه مدت » به وجود می آید که به آسانی می توانیم آن را به خاطر بسپاریم .
3) حافظه بلند مدت :
گنجایش این نوع حافظه بسیار بالا است و برخی از اطلاعات ( به صورت نا خودآگاه ) به حافظه بلند مدت ما منتقل می شوند ولی ما دسترسی درستی به آن ها نداریم . متخصصین یادگیری بر این باورند که علت عدم یادآوری مطالب این است که ما کد اطلاعات را در اختیار نداریم . مثل زمانی که می خواهیم کتابی را از کتابخانه ای پیدا کنیم ، اما شماره بایگانی آن نداریم.
اگر بخواهیم مطالب مطالعه شده را با کد گذاری به حافظه بلند مدت خود منتقل کنیم ، اطلاعات برای همیشه و به میزان نامحدود در حافظه بلند مدت ما باقی خواهد ماند .
راه های انتقال اطلاعات به حافظه بلند مدت
1) تداعی
ایجاد ارتباط بین مطالب جدید با مطالب قبلی که در حافظه بلند مدت ما وجود دارد موجب ثبت و انتقال آن مطالب جدیدبه حافظه بلند مدت می شود .
2) تصویر
حافظه بلند مدت در نیم کره راست انسان قرار دارد و شامل تصویر ، رنگ ، خلاقیت و نمایش است . مثلا یک فیلم یا یک نتصویر نسبت به متن نوشته شده بیشتر در ذهن باقی می ماند . پس تصویر سازی از مطالب موجب ثبت و انتقال مطالب به حافظه بلند مدت می شود .
3) مرور
موثرترین روش انتقال اطلاعات به حافظه بلند مدت «مرور» است . 80% مطالب پس از 24 ساعت از ذهن خارج می شود مگر آنکه با مرورهای کوتاه مدت و به موقع به حافظه بلند مدت منتقل شوند .
فواصل مرور: مهمترین اصل در مرور رعایت فواصل درست مرور می باشد . بهترین زمان مرور به قرار زیر است :
* اولین مرور 24 ساعت پس از اولین یادگیری
* دومین مرور یک هفته بعد
* سومین مرور یک ماه بعد
* چهارمین مرور چهار ماه بعد
نمودار حافظه( درخت حافظه)
علت عدم به یادآوری مطالب از حافظه بلند مدت این است که « رمز » به خاطر سپاری آنها را نمی دانیم راه به خاطر سپاری اطلاعات رسم نمودار حافظه است رسم این نمودار ها شامل اجرای موارد زیر است .
1. یادداشت برداری :
بدون یادداشت برداری ، مطالعه معنا ومفهومی ندارد . هنگام مطالعه باید از کلمه ها ونکته های کلیدی یعنی کلمه ها و فرمول هایی که با دیدن آنها تمام یا قسمتی از متن تداعی می شود یادداشت برداری کنید توجه داشتته داشته باشید این کار باید همان لحظه انجام شود.
2. مشخص کردن عنوان – نکته های اصلی – نکته های فرعی :
این کار به نظر در ابتدا دشوار بنظر می رسد اما پس از اینکه توانستید هنگام مطالعه یادداشت برداری کنید تعین عنوان و نکته اصلی فرعی کار بسیار ساده ای خواهد بود .
عنوان هر مطلب نشان دهنده اندیشه کلی در مورد آن مطلب است و در بر گیرنده تمامی مطالب و نکته هاست عنوان ممکن است یک یا چند کلمه با شد .
نکته اصلی : اندیشه ها ، نکته ها و فرمو لهای مهم هر مطلب است که مجموعه آنها عنوان را تشکیل می دهند .معمولا در هر پاراگراف یک نکته اصلی وجود دارد .
نکته فرعی : همان اطلاعاتی هستند که ما به آن نیازمندیم . موضوعهایی هستند مانند تصویر ها ، مثالها ، فرمو ل ها ، که مجموعه آنها توضیح دهنده نکته اصلی می باشند .
3.سازمان دادن :
در این مرحله با استفاده از (عنوان – نکته های اصلی و فرعی ) ابتدا عنوان مطلب را می نویسیم ، سپس نکته های اصلی و سپس با خطوطی نکته های فرعی را به نکته های اصلی وصل می کنیم .
مزایای رسم نمودار های حافظه :
1 )کد گذاری :
تصور کنید ذهن شما مانند اتاقی است . هر بار که مطلبی را می خوانید، درب اتاق باز می شود و مطلب به درون اتاق پرتاب می شود ، پس از مدتی اگر بخواهید اطلاعاتی را یاداوری کنید باید از میان حجم بسیار زیادی از مطالب که به صورت پراکنده وارد ذهن شما شده است ، آن را پیدا کنید . بپذیرید که ذهن ما این توانایی را ندارد که اطلاعات پراکنده را به راحتی یادآوری کند .
گفته شد که دلایل عدم یادآوری مطالب ، در اختیار نداشتن کد مربوط به آن هاست . به هر طریق که به خاطر بسپاریم ، به همان طریق هم به یاد می آوریم . نمودارهای حافظه موجب می شود اطلاعات به صورت طبقه بندی شه در ذهن و حافظه ما ثبت شوند، به این ترتیب هنگام یادآوری می توانیم با مراجعه ذهن به قسمت مربوطه ، اطلاعات مورد نظر را از نمودار حافظه به یاد آوریم .
2)مرور مطالب در مدت زمان کوتاه تر :
موثرترین راه انتقال مطالب به حافظه بلند مدت ، مرور در فاصله های زمانی مناسب است . اما اگر بخواهیم در هر یک از مراحل مرور دوباره مطالب مطالعه شده اولیه را بخوانیم ، به طور قطع به زمان بسیار زیادی نیاز خواهیم داشت تا علاوه بر مطالب هر روز ، به مرور مطالب روز قبل ، یک هفته قبل ، یک ماه قبل و چهار ماه قبل نیز بپردازیم .
با استفاده از نمودارهای حافظه می توانیم به راحتی مطالب مطالعه شده را در زمان های مقرر مرور کرده و در مدت زمان کوتاه تر ، مطالب بیشتری را بخوانیم .
3)یادگیری و یادآوری ساده تر :
یقینا نکته ها و کلمه های کلیدی بسیار ساده تر از متن ها و فرمول ها پراکنده موجب یادآوری مطالب می شود .
نکته های مهم در رسم نمودارهای حافظه :
1)هدف از رسم نمودار های حافظه ذکر همه جزئیات نیست ، بلکه هدف ، دسته بندی مطالب است . پس فقط کلمه های کلیدی و نکته های مهم را یادداشت کنید .
2)مغز انسان از دو نیمکره چپ و راست تشکیل شده است . حافظه بلندمدت در نیمکره سمت راست قرار دارد و حافظه کوتاه مدت در نیمکره چپ .
تصویر ، رنگ ، خلاقیت ، نمایش در نیمکره راست و فرمول و متن نوشته شده در نیمکره چپ تاثیر می گذارد ، در این صورت اگر در رسم نمودارهای حافظه از رنگ و شکل استفاده کنید به ثبت اطلاعات در حافظه بلند مدت کمک بزرگی کرده اید .
3)بدانید پیدا کردن کلمه ها و نکته های کلیدی در ابتدا دشوار است ، ولی نگران نباشید همه دانش آموزانی که از این روش استفاده کرده و نتایج شگفت انگیز آن را دیده اند تایید می کنندکه در ابتدا به سختی می توانستند این کلمه ها را استخراج نمایند اما پس از چند هفته به راحتی موفق شده اند . پس ناامید نشوید ، یادداشت برداری و رسم نمودارها را آغاز کنید .
4)در ابتدای سال به دلیل حجم کم مطالب درسی ممکن است رسم نمودار حافظه ضروری به نظر نرسد و حتی وقت گیر هم به نظر بیاید ولی با افزایش حجم درس ها و نیاز مبرم به مرور درس ها مطمئن باشید که جزوه ها و کتا ب های درسی به تنهایی قادر به کمک شما نخواهند بود .
به تعبیری رسم نمودارهای حافظه سرمایه گذاری در وقت است نه اتلاف وقت .
5)بدانید فقط با نموداری که خودتان رسم می کنید می توانید مطاالب را به حافظه بلند مدت خود منتقل نمایید .استفاده از یادداشت برداری دیگران ، مطالعه نمودارهای آن ها نه تنها به شما کمکی در یادآوری مطالب نخواهد کرد . بلکه موجب سردرگمی و احساس عدم یادگیری در شما خواهد شد . مثل این است که بخواهید به اتاق فرد دیگری بروید و چیزی را در آن جا پیدا کنید ، به طور قطع کار دشواری خواهد بود . پس فقط از نمودارهای حافظه ای که خودتان رسم کرده اید استفاده کنید .
6)بهترین زمان رسم نمودارهای حافظه در انتهای هر مبحث است که مطالعه کرده اید .
7)برای هر درس یک پوشه نمودارهای حافظه تهیه کنید بعد از رسم نمودار هر مبحث در گوشه ای سمت راست ( بالای صفحه ) نام درس و مبحث و شماره نمودار را ذکر کنید تا در هنگام مرور و پایان سال تحصیلی بتوانید به راحتی کلیه مباحث را مرور کنید .
8)افزایش نمودارهای حافظه بعد از مدتی موجب می شود تا زمان مرور صحیح را نتوانید به راحتی محاسبه کنید به همین دلیل در ابتدای پوشه هر درس یک جدول مطابق شکل زیر رسم کنید وتاریخ هر مرور را در آن ذکر نمایید تا فواصل مرور را بتوانید دقیقا مراعات نمایید .
|
منبع اصلی این مطلب و بسیاری از مطالب دیگر در رابطه با تندخوانی سخنرانی ها و کلاس های مرد حافظه ایران دکتر محمد سیدا میباشد. بنده سی دی های ایشان را دارم که به صورت مستند به شما اطلاع میدهم که دقیقا همین موضوع را ایشان در برنامه ذهن برتر که در شبکه آموزش در سال 1383 پخش شده است ، زده اند.
این مطلب از ایشان گفته شده. دقیق دقیق . کنکور آسان است حرف های این استاد را کپی کرده است.
خواهش میکنم منبع را درست ذکر کنید.
منبع: مرد حافظه ایران .... دکتر محمد سیدا
(حتما ایشان را میشناسید)
ممنونم از این سایت فوق العاده ..... به جز خوبی از شما چیزی ندیدیم.
در پناه حق